Dyrektywa work-life balance. O co chodzi?

Zmiany w Kodeksie pracy wynikające z dyrektyw unijnych nie zostały jeszcze przyjęte, ale nadal budzą spore zainteresowanie. Pracowników może ciekawić szczególnie dyrektywa work-life-balance. O co w niej dokładnie chodzi?

Zmiana przepisów istotna dla pracowników

Dokumenty, które najbardziej interesują pracowników to dyrektywa 2019/1152 w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy oraz dyrektywa 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów dzieci. Ta ostatnia właśnie nazywana jest work-life-balance. 

Co istotnego wnoszą one w życie pracowników? Zmiany zostaną wprowadzone w przepisach dotyczących czasu trwania umowy na okres próbny, zakresu informacji przekazywanych nowozatrudnionym i szerszej ochrony. To ostatnie pojęcie mieści w sobie dodatkowe dni wolne w ramach urlopu opiekuńczego, zwolnienia od pracy i urlopów związanych z rodzicielstwem. 

Co jeszcze zmieni się po wdrożeniu nowych przepisów? Na przykład to, że pracodawcy już na początku współpracy będą mieli obowiązek poinformować nowozatrudnionych o możliwościach awansu, wolnych stanowiskach i raz w roku umożliwić im zmianę warunków zatrudnienia. Zmiana w przepisach dotyczy także sytuacji, w której rozwiązuje się umowę o pracę na czas określony – pracodawcy będą musieli podać przyczynę swojej decyzji. Projekt obejmuje również możliwość dodatkowego zatrudnienia pracownika w innej firmie, która nie może być powodem jego zwolnienia. 

Duże zmiany dla firm

Wejście w życie powyższych przepisów będzie miało spory wpływ na pracę zespołów HR. W niektórych przypadkach z pewnością doprowadzi to do zmiany polityki firmy w kluczowych jej obszarach. Dla przykładu, oprócz uzasadniania swojej decyzji o zwolnieniu pracownika, pracodawca będzie miał też duże ograniczenia, a nawet zakaz próby zwolnienia pracownika podlegającego szczególnej ochronie. Naruszenie tego przepisu skutkować będzie nałożeniem sankcji.

Firmy już teraz więc muszą przygotować się na nadchodzące zmiany, przygotowując między innymi spełniającą wymogi dokumentację pracowniczą. Wśród niej znaleźć się muszą nowe zapisy dotyczące urlopów, warunków zatrudnienia czy informacje o możliwościach awansu. 

Przeczytaj też: Jak się zmotywować? Skuteczne sposoby! | 6 zawodów, które znikną z rynku pracy!

Work-life-balance – na czym miałby polegać?

Najważniejsze nadchodzące zmiany w prawie pracy dotyczące work-life-balance przedstawiają się następująco:

• Każdy pracownik otrzyma prawo do czasu wolnego od pracy z powodu tzw. siły wyższej, która obejmować może pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem. Czy będzie to czas płatny, czy nie, o tym zdecyduje jeszcze polski ustawodawca;
• Elastyczna organizacja pracy umożliwiająca rodzicom i opiekunom dzieci do 8 roku życia wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznego rozkładu czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru pracy. Pracodawca taki wniosek musi rozpatrzyć, a następnie uargumentować swoją decyzję. Jednocześnie dyrektywa zakazuje zmiany traktowania, zwolnienia i innych negatywnych konsekwencji wyciąganych wobec pracownika, który złożył wniosek;
• Prawo do urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni roboczych, umożliwiający osobistą opiekę lub wsparcie nad członkiem gospodarstwa domowego, który wymaga takiej opieki z przyczyn medycznych. Kwestie finansowe w tej sprawie nie zostały jeszcze rozstrzygnięte;
• Prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 4 miesięcy dla każdego pracownika. Mógłby być on wykorzystany przez rodziców aż do momentu osiągnięcia przez dziecko 8 roku życia. Zgodnie z dyrektywą okres ten powinien być płatny, jednak wysokość wynagrodzenia nie jest jasno określona. Zmianą będzie również to, że ojcowie zyskają prawo do niezbywalnego, 2-miesięcznego urlopu rodzicielskiego. 

Celem tej ustawy jest wyrównanie obowiązków i uprawnień rodzicielskich wśród wszystkich pracujących kobiet i mężczyzn. Przepisy miałyby nie tylko ułatwić pogodzenie życia zawodowego z rodzinnym, ale też zmotywować ojców do korzystania z urlopów, które im przysługują (rodzicielskiego, opiekuńczego i ojcowskiego). Jakie w ostateczności efekty przyniesie ta zmiana, trudno jeszcze jednoznacznie orzec. Możemy mieć jednak nadzieję, że cel Unijnych Ustawodawców zostanie w Polsce osiągnięty.